જવાહર નવોદય વિદ્યાલય (ધોરણ 5) - અંકગણિત વિભાગ: 50 પ્રેક્ટિસ પ્રશ્નો
સાચો જવાબ અને તર્ક જોવા માટે લીલા રંગનું બટન દબાવો.
પ્રશ્ન 1:
સંખ્યા 78943 માં, 8 ની સ્થાન કિંમત (Place Value) અને 9 ની ચહેરાની કિંમત (Face Value) વચ્ચેનો તફાવત કેટલો છે?
સાચો જવાબ: B) 7991
તર્ક (Reason): 8 ની સ્થાન કિંમત = 8000. 9 ની ચહેરાની કિંમત = 9. તફાવત = 8000 - 9 = 7991.
પ્રશ્ન 2:
2, 0, 6, 8 નો ઉપયોગ કરીને બનતી સૌથી મોટી અને સૌથી નાની 4-અંકની સંખ્યાઓનો સરવાળો કેટલો છે? (અંકોનું પુનરાવર્તન કરવાની મંજૂરી નથી)
સાચો જવાબ: B) 10688
તર્ક (Reason): સૌથી મોટી સંખ્યા = 8620. સૌથી નાની સંખ્યા = 2068. સરવાળો = 8620 + 2068 = 10688.
પ્રશ્ન 3:
પ્રથમ 5 અવિભાજ્ય સંખ્યાઓ (Prime Numbers) નો સરવાળો કેટલો છે?
સાચો જવાબ: B) 28
તર્ક (Reason): પ્રથમ 5 અવિભાજ્ય સંખ્યાઓ છે: 2, 3, 5, 7, અને 11. તેમનો સરવાળો = 2 + 3 + 5 + 7 + 11 = 28.
પ્રશ્ન 4:
નીચેનામાંથી કઈ સંખ્યા 9 વડે સંપૂર્ણપણે વિભાજ્ય છે?
સાચો જવાબ: B) 5076
તર્ક (Reason): 5076 માટે: અંકોનો સરવાળો = 5 + 0 + 7 + 6 = 18. 18 એ 9 વડે વિભાજ્ય છે (18 / 9 = 2), તેથી 5076 પણ 9 વડે વિભાજ્ય છે.
પ્રશ્ન 5:
એક બેગમાં 128 સફરજન છે. જો આવા 15 બોક્સ હોય, તો કુલ કેટલા સફરજન હશે?
સાચો જવાબ: A) 1920
તર્ક (Reason): કુલ સફરજન = 128 x 15 = 1920.
પ્રશ્ન 6:
બે સંખ્યાઓનો ગુણાકાર 1520 છે. જો એક સંખ્યા 40 હોય, તો બીજી સંખ્યા શોધો.
સાચો જવાબ: A) 38
તર્ક (Reason): બીજી સંખ્યા = ગુણાકાર / એક સંખ્યા. 1520 / 40 = 38.
પ્રશ્ન 7:
સૌથી નાની 5-અંકની સંખ્યા અને સૌથી મોટી 4-અંકની સંખ્યા વચ્ચેનો તફાવત કેટલો છે?
સાચો જવાબ: C) 1
તર્ક (Reason): સૌથી નાની 5-અંકની સંખ્યા = 10000. સૌથી મોટી 4-અંકની સંખ્યા = 9999. તફાવત = 10000 - 9999 = 1.
પ્રશ્ન 8:
જો $3 \frac{1}{4}$ કિલોગ્રામ ખાંડની કિંમત 130 રૂપિયા હોય, તો 1 કિલોગ્રામ ખાંડની કિંમત કેટલી થશે?
સાચો જવાબ: B) 40 રૂપિયા
તર્ક (Reason): $3 \frac{1}{4}$ કિલોગ્રામ = $\frac{13}{4}$ કિલોગ્રામ. 1 કિલોગ્રામની કિંમત = $130 \div \frac{13}{4} = 130 \times \frac{4}{13} = 10 \times 4 = 40$ રૂપિયા.
પ્રશ્ન 9:
840 નું $\frac{3}{7}$ કેટલું થાય?
સાચો જવાબ: A) 360
તર્ક (Reason): 840 x $\frac{3}{7}$ = (840 / 7) x 3 = 120 x 3 = 360.
પ્રશ્ન 10:
0.75 ને અપૂર્ણાંક (Fraction) સ્વરૂપમાં દર્શાવો.
સાચો જવાબ: B) $\frac{3}{4}$
તર્ક (Reason): $0.75 = \frac{75}{100}$. આને 25 વડે ભાગવાથી $\frac{3}{4}$ મળે.
પ્રશ્ન 11:
સંખ્યા 24 અને 36 નો ગુસાઅ (HCF - Greatest Common Divisor) શોધો.
સાચો જવાબ: B) 12
તર્ક (Reason): 24 ના અવયવોમાં (1, 2, 3, 4, 6, 8, 12, 24) અને 36 ના અવયવોમાં (1, 2, 3, 4, 6, 9, 12, 18, 36) સૌથી મોટો સામાન્ય અવયવ (ગુસાઅ) 12 છે.
પ્રશ્ન 12:
સંખ્યા 15 અને 25 નો લસાઅ (LCM - Least Common Multiple) શોધો.
સાચો જવાબ: B) 75
તર્ક (Reason): 15 ના ગુણાંક (15, 30, 45, 60, 75, ...) અને 25 ના ગુણાંક (25, 50, 75, ...) માં સૌથી નાનો સામાન્ય ગુણાંક (લસાઅ) 75 છે.
પ્રશ્ન 13:
જો $A + 345 = 879$ હોય, તો $A$ નું મૂલ્ય શોધો.
સાચો જવાબ: A) 534
તર્ક (Reason): $A = 879 - 345 = 534$.
પ્રશ્ન 14:
એક વ્યક્તિ 5 કલાકમાં 250 કિલોમીટરની મુસાફરી કરે છે. તેની ઝડપ (Speed) કેટલી છે?
સાચો જવાબ: A) 50 km/h
તર્ક (Reason): ઝડપ = અંતર / સમય. 250 કિલોમીટર / 5 કલાક = 50 કિલોમીટર/કલાક.
પ્રશ્ન 15:
જો એક ડઝન (12) કેળાની કિંમત 36 રૂપિયા હોય, તો 5 કેળાની કિંમત કેટલી થશે?
સાચો જવાબ: A) 15 રૂપિયા
તર્ક (Reason): 1 કેળાની કિંમત = 36 / 12 = 3 રૂપિયા. 5 કેળાની કિંમત = 5 x 3 = 15 રૂપિયા.
પ્રશ્ન 16:
એક ચોરસ (Square) ની પરિમિતિ (Perimeter) 48 cm છે. તેનું ક્ષેત્રફળ (Area) કેટલું થશે?
સાચો જવાબ: A) 144 $cm^2$
તર્ક (Reason): બાજુ = 48 / 4 = 12 cm. ક્ષેત્રફળ = બાજુ x બાજુ = 12 x 12 = 144 $cm^2$.
પ્રશ્ન 17:
5, 7, 9, 11, 13 ની સરેરાશ (Average) કેટલી છે?
સાચો જવાબ: B) 9
તર્ક (Reason): સરવાળો = 5 + 7 + 9 + 11 + 13 = 45. સરેરાશ = 45 / 5 = 9.
પ્રશ્ન 18:
2500 ના 20% કેટલા થાય?
સાચો જવાબ: B) 500
તર્ક (Reason): $2500 \times \frac{20}{100} = 25 \times 20 = 500$.
પ્રશ્ન 19:
2 મિનિટ અને 30 સેકન્ડમાં કુલ કેટલી સેકન્ડ થાય?
સાચો જવાબ: A) 150 સેકન્ડ
તર્ક (Reason): 2 મિનિટ = 2 x 60 = 120 સેકન્ડ. કુલ સેકન્ડ = 120 + 30 = 150 સેકન્ડ.
પ્રશ્ન 20:
જો 4000 રૂપિયાની વસ્તુ 4400 રૂપિયામાં વેચાય, તો નફો (Profit) કેટલો થયો?
સાચો જવાબ: A) 400 રૂપિયા
તર્ક (Reason): નફો = 4400 - 4000 = 400 રૂપિયા.
પ્રશ્ન 21:
ચાર અંકોની સૌથી મોટી સંખ્યા કઈ છે જે 50 થી ભાગી શકાય?
સાચો જવાબ: B) 9950
તર્ક (Reason): સૌથી મોટી 4-અંકની સંખ્યા 9999 છે. 9999 ને 50 વડે ભાગવાથી શેષ 49 મળે છે. 9999 - 49 = 9950.
પ્રશ્ન 22:
એક ટાંકીમાં 5000 લીટર પાણી છે. જો 1500 ml પાણી કાઢવામાં આવે, તો હવે ટાંકીમાં કેટલું પાણી (લીટરમાં) બાકી છે?
સાચો જવાબ: A) 4998.5 લીટર
તર્ક (Reason): 1500 ml = 1.5 લીટર. બાકી પાણી = 5000 - 1.5 = 4998.5 લીટર.
પ્રશ્ન 23:
$\frac{1}{2} + \frac{1}{4} + \frac{1}{8}$ નો સરવાળો કેટલો થાય?
સાચો જવાબ: C) $\frac{7}{8}$
તર્ક (Reason): લસાઅ 8 છે. $\frac{4}{8} + \frac{2}{8} + \frac{1}{8} = \frac{7}{8}$ મળે.
પ્રશ્ન 24:
એક દીવાલ બનાવવામાં 5 મજૂરોને 10 દિવસ લાગે છે. જો 10 મજૂરો હોય, તો તે જ દીવાલ બનાવવામાં કેટલા દિવસ લાગશે?
સાચો જવાબ: B) 5 દિવસ
તર્ક (Reason): કામ = મજૂરો x દિવસ. 5 x 10 = 50 કામ. દિવસ = 50 / 10 મજૂરો = 5 દિવસ.
પ્રશ્ન 25:
4 m, 50 cm ને દશાંશ અપૂર્ણાંકમાં (Meters) કઈ રીતે લખાય?
સાચો જવાબ: B) 4.50 m
તર્ક (Reason): 50 cm = 0.50 m. 4 m + 0.50 m = 4.50 m.
પ્રશ્ન 26:
સૌથી નાની પૂર્ણ સંખ્યા (Whole Number) કઈ છે?
સાચો જવાબ: B) 0
તર્ક (Reason): પૂર્ણ સંખ્યાઓ 0 થી શરૂ થાય છે: 0, 1, 2, 3, .... તેથી સૌથી નાની પૂર્ણ સંખ્યા 0 છે.
પ્રશ્ન 27:
નીચેનામાંથી કયો અપૂર્ણાંક સૌથી મોટો છે? $\frac{1}{2}, \frac{1}{3}, \frac{1}{4}, \frac{1}{5}$
સાચો જવાબ: A) $\frac{1}{2}$
તર્ક (Reason): સમાન અંશ ધરાવતા અપૂર્ણાંકોમાં, જેનો છેદ સૌથી નાનો હોય, તે અપૂર્ણાંક સૌથી મોટો હોય છે. 2 સૌથી નાનો છેદ છે.
પ્રશ્ન 28:
એક ચોરસ પ્લોટની બાજુ 20 મીટર છે. તેને ફરતે 3 વાર વાડ (Fencing) કરવા માટે કુલ કેટલી લંબાઈની વાડ જોઈશે?
સાચો જવાબ: C) 240 મીટર
તર્ક (Reason): એક વાર વાડ માટેની લંબાઈ (પરિમિતિ) = 4 x 20 = 80 મીટર. 3 વાર વાડ માટે = 3 x 80 = 240 મીટર.
પ્રશ્ન 29:
કઈ સંખ્યા 3 અને 5 બંને વડે વિભાજ્ય છે?
સાચો જવાબ: A) 45
તર્ક (Reason): 5 વડે વિભાજ્ય છે (છેલ્લો અંક 5). 3 વડે વિભાજ્ય છે કારણ કે અંકોનો સરવાળો (4 + 5 = 9) 3 વડે વિભાજ્ય છે.
પ્રશ્ન 30:
7000 ના $\frac{1}{10}$ ભાગનું મૂલ્ય શું છે?
સાચો જવાબ: C) 700
તર્ક (Reason): $7000 \times \frac{1}{10} = 7000 / 10 = 700$.
પ્રશ્ન 31:
4.8 + 2.35 - 1.05 નું પરિણામ શું છે?
સાચો જવાબ: A) 6.1
તર્ક (Reason): 4.8 + 2.35 = 7.15. 7.15 - 1.05 = 6.10, એટલે કે 6.1.
પ્રશ્ન 32:
8 અને 12 ના ગુસાઅ અને લસાઅ નો ગુણાકાર કેટલો થાય?
સાચો જવાબ: B) 96
તર્ક (Reason): ગુસાઅ x લસાઅ = સંખ્યાઓનો ગુણાકાર. 8 x 12 = 96. (8 અને 12 નો ગુસાઅ 4 અને લસાઅ 24 છે, $4 \times 24 = 96$).
પ્રશ્ન 33:
1 ક્વાર્ટર (Quarter) કેટલા પૈસા બરાબર છે?
સાચો જવાબ: A) 25 પૈસા
તર્ક (Reason): 1 રૂપિયો = 100 પૈસા. 1 ક્વાર્ટર (ચોથો ભાગ) = 100 / 4 = 25 પૈસા.
પ્રશ્ન 34:
એક વર્તુળનો વ્યાસ (Diameter) 14 cm છે. તેની ત્રિજ્યા (Radius) કેટલી થશે?
સાચો જવાબ: B) 7 cm
તર્ક (Reason): ત્રિજ્યા = વ્યાસ / 2. ત્રિજ્યા = 14 / 2 = 7 cm.
પ્રશ્ન 35:
જો 10000 રૂપિયાનું 10% વ્યાજ હોય, તો એક વર્ષ પછી સાદું વ્યાજ (Simple Interest) કેટલું થશે?
સાચો જવાબ: B) 1000 રૂપિયા
તર્ક (Reason): સાદું વ્યાજ = 10000 ના 10% = $10000 \times \frac{10}{100} = 1000$ રૂપિયા.
પ્રશ્ન 36:
કઈ સંખ્યા બેકી (Even) અને અવિભાજ્ય (Prime) બંને છે?
સાચો જવાબ: B) 2
તર્ક (Reason): 2 એકમાત્ર એવી સંખ્યા છે જે બેકી છે અને અવિભાજ્ય પણ છે.
પ્રશ્ન 37:
4 x (5 + 3) - 2 નું મૂલ્ય શું છે?
સાચો જવાબ: B) 30
તર્ક (Reason): 4 x (8) - 2 = 32 - 2 = 30.
પ્રશ્ન 38:
એક લંબચોરસ (Rectangle) ની લંબાઈ 10 cm અને પહોળાઈ 5 cm છે. તેનું ક્ષેત્રફળ કેટલું છે?
સાચો જવાબ: B) 50 $cm^2$
તર્ક (Reason): લંબચોરસનું ક્ષેત્રફળ = લંબાઈ x પહોળાઈ. 10 x 5 = 50 $cm^2$.
પ્રશ્ન 39:
નીચેનામાંથી કયો અપૂર્ણાંક 0.4 ની બરાબર છે?
સાચો જવાબ: B) $\frac{2}{5}$
તર્ક (Reason): $0.4 = \frac{4}{10}$. આને 2 વડે ભાગીને $\frac{2}{5}$ મળે.
પ્રશ્ન 40:
જો 600 રૂપિયાની વસ્તુ 20% ના નફા સાથે વેચવામાં આવે, તો વેચાણ કિંમત (Selling Price) કેટલી થશે?
સાચો જવાબ: B) 720 રૂપિયા
તર્ક (Reason): નફો = $600 \times \frac{20}{100} = 120$ રૂપિયા. વેચાણ કિંમત = $600 + 120 = 720$ રૂપિયા.
પ્રશ્ન 41:
5000000 ને શબ્દોમાં કઈ રીતે લખાય?
સાચો જવાબ: B) પચાસ લાખ
તર્ક (Reason): ભારતીય સંખ્યા પ્રણાલીમાં, 50,00,000 ને પચાસ લાખ કહેવાય છે.
પ્રશ્ન 42:
જો 20 પેનનો ભાવ 100 રૂપિયા હોય, તો 7 પેનનો ભાવ કેટલો થશે?
સાચો જવાબ: A) 35 રૂપિયા
તર્ક (Reason): 1 પેનનો ભાવ = 100 / 20 = 5 રૂપિયા. 7 પેનનો ભાવ = 7 x 5 = 35 રૂપિયા.
પ્રશ્ન 43:
8, 12, 16 ની સરેરાશ કેટલી છે?
સાચો જવાબ: A) 12
તર્ક (Reason): સરવાળો = 8 + 12 + 16 = 36. સરેરાશ = 36 / 3 = 12.
પ્રશ્ન 44:
નીચેનામાંથી કયો અપૂર્ણાંક $\frac{1}{2}$ અને $\frac{3}{4}$ ની વચ્ચે આવેલો છે?
સાચો જવાબ: B) $\frac{5}{8}$
તર્ક (Reason): $\frac{1}{2} = \frac{4}{8}$ અને $\frac{3}{4} = \frac{6}{8}$. આની વચ્ચે $\frac{5}{8}$ આવેલો છે.
પ્રશ્ન 45:
4 કલાક, 15 મિનિટમાં કુલ કેટલી મિનિટ થાય?
સાચો જવાબ: B) 255 મિનિટ
તર્ક (Reason): 4 કલાક = 4 x 60 = 240 મિનિટ. કુલ મિનિટ = 240 + 15 = 255 મિનિટ.
પ્રશ્ન 46:
40 kg માંથી 400 g બાદ કરતાં કેટલા g બાકી રહે?
સાચો જવાબ: A) 39600 g
તર્ક (Reason): 40 kg = 40 x 1000 = 40000 g. બાકી રહેલું વજન = 40000 - 400 = 39600 g.
પ્રશ્ન 47:
50000, 500, 50, 5 નો સરવાળો કેટલો છે?
સાચો જવાબ: D) 50555
તર્ક (Reason): 50000 + 500 + 50 + 5 = 50555.
પ્રશ્ન 48:
સૌથી નાની 4-અંકની સંખ્યાને 5 વડે ભાગવાથી શેષ (Remainder) કેટલી વધે?
સાચો જવાબ: B) 0
તર્ક (Reason): સૌથી નાની 4-અંકની સંખ્યા 1000 છે. જો સંખ્યાનો છેલ્લો અંક 0 હોય, તો તે 5 વડે સંપૂર્ણપણે વિભાજ્ય છે, તેથી શેષ 0 વધે.
પ્રશ્ન 49:
એક બેંકમાં 2000 રૂપિયા જમા કરાવ્યા. જો 5 વર્ષ માટે વ્યાજનો દર 5% હોય, તો કુલ રકમ (Amount) કેટલી થશે? (સાદા વ્યાજ)
સાચો જવાબ: A) 2500 રૂપિયા
તર્ક (Reason): સાદું વ્યાજ (I) = $\frac{2000 \times 5 \times 5}{100} = 500$ રૂપિયા. કુલ રકમ = $2000 + 500 = 2500$ રૂપિયા.
પ્રશ્ન 50:
એક ચોરસ નું ક્ષેત્રફળ 81 $cm^2$ છે. તેની બાજુની લંબાઈ કેટલી થશે?
સાચો જવાબ: A) 9 cm
તર્ક (Reason): બાજુ = $\sqrt{81} = 9$ cm.
